Cuốn tiểu thuyết nhan đề Mặt Trận Phía Tây Hoàn Toàn Yên Tĩnh (All Quiet on the Western Front) mô tả một cảnh rất cảm động. Khi ấy chiến cuộc bùng nổ dữ dội giữa quân Pháp và Đức. Một chú lính Đức trẻ măng nằm dưới một hầm đạn để tránh đạn pháo của địch. Bất ngờ một người lính Pháp lạc bước cũng nhảy xuống cùng một hầm. Trước khi người lính Pháp nhận ra kẻ địch dưới hầm, anh đã bị chú lính Đức đâm cho mấy nhát khiến anh ngã qụy. Anh nằm thoi thóp chưa chết ngay. Chú lính Đức chăm chú nhìn cặp mắt hãi hùng của người lính Pháp, chú thấy miệng người này há hốc ra, đôi môi khô và nứt nẻ. Chú ta liền động lòng thương nên rút chai nước của mình ra cho người lính thù địch ấy uống. Khi người ấy qua đời, chú lính trẻ người Đức cảm thấy ân hận thấm thía. Đây là người đầu tiên bị chú giết chết trong đời quân ngũ. Chú thắc mắc không rõ tên người này là gì. Trông thấy chiếc ví trong túi người chết, chú liền kính cẩn rút ra xem. Chiếc ví đựng vài tấm ảnh gia đình, một tấm có hình một người đàn bà và một bé gái.

Chú lính Đức vô cùng cảm động. Bỗng dưng chú nhận thấy người lính đã chết kia không còn phải là kẻ thù nữa, nhưng là một người cha, người chồng - tức là một người biết yêu y hệt như chú vậy. Động lòng thương, chú liền lấy một miếng giấy và ghi vào đó địa chỉ của người đã chết. Chú tính sẽ viết một lá thư cho vợ người quá cố.

Thử hỏi điều gì đã xảy ra dưới hầm đạn nơi chú lính Đức đối diện với người mà chú mới giết chết? Phải chăng chú lính Đức bất ngờ nhận ra bổn phận phải yêu thương đồng loại nên chú tự bắt mình phải yêu thương người lính mới tắt thở?

Không phải như vậy đâu! Sự việc xảy ra là: chú lính Đức chợt nhìn thấy người từng bị xem là kẻ thù của chú bằng một ánh sáng hoàn toàn mới. Chính nhờ đó thái độ của chú đã thay đổi đối với con người ấy.

Đức Giêsu có mang lại ánh sáng?

Bài Tin Mừng hôm nay cũng đặt chúng ta trước một số phận chết chóc của con người. Xem ra không gì có thể thay đổi số phận đó. Cả mối tương quan thâm sâu của họ với những người thân yêu nhất xem ra cũng bị cái chết chôn vùi một cách không cưỡng lại được. Giữa cái ảnh hưởng bi thảm của nghĩa địa ấy thử hỏi lời can thiệp của Đức Giêsu có mang lại ánh sáng thay đổi được tình hình chăng?

Vấn đề chết chóc ở đây được nêu lên do một số người thuộc phe Xa-đốc. Họ đặt vấn đề này với Đức Giêsu như một phần của những cuộc tấn công nhằm làm giảm uy tín đang lên của Người. Sau cuộc hành trình dài lên Giêrusalem (Lc 9,51-19,27), Đức Giêsu tiến vào thành với tư cách là vị cứu tinh Mê-xi-a được dân chúng hoan hô nhiệt liệt (Lc 19,28-40). Người bước vào Đền Thờ và đụng độ với uy quyền của giới lãnh đạo ở đây khiến họ đòi Người phải chứng minh: "Ông lấy quyền nào mà làm các điều ấy?" (Lc 20,2). Họ bực bội vì Đức Giêsu đã cả dám đuổi những người đang buôn bán trong Đền Thờ và dám cho rằng bọn này đang biến nhà cầu nguyện thành sào huyệt của bọn cướp (Lc 19,46). Chỉ vì sợ dân, nên các kinh sư và thượng tế không dám tra tay bắt Đức Giêsu mà thôi (Lc 20,19). Vậy họ định sẽ gài bẫy Người. Nhóm kinh sư và thượng tế sai người giả bộ ngay lành đến hỏi Đức Giêsu: "Thưa Thầy, chúng tôi có được phép nộp thuế cho vua Xê-da không?" Mưu mô này thất bại vì Đức Giêsu đã khôn ngoan trả lời "Của Xêda, trả về Xêda; của Thiên Chúa, trả về Thiên Chúa" (Lc20,25). Đó là lúc một số người thuộc nhóm Xa-đốc đến thử chất vấn Người về tín ngưỡng, tức về sự sống lại như ta đọc trong bài Tin Mừng hôm nay.

Đức Giêsu trước chuyện vô luân

Nhóm Xa-đốc này không tin có sự sống lại (Lc 20,27). Họ trích sách Đệ Nhị Luật 25,5-6, để đưa ra một trường hợp buộc Đức Giêsu phải nói bản thân Người có tin vào sự sống lại hay không. Nếu Người không tin có sự sống lại, nhóm Xađốc sẽ được lời vì có thêm người về phe với họ. Ngược lại, nếu Đức Giêsu tin có sự sống lại, Người sẽ phải đối phó với điều khó khăn là giải quyết vụ hôn nhân cho người vợ goá mà sách ĐNL nói trên đề cập. Theo họ, nếu sống lại, người vợ goá ấy sẽ phải nhận bảy người anh em ruột làm chồng mình! Đó là chuyện vô luân đối với người Do Thái.

Nguyên văn sách ĐNL mà nhóm Xađốc trích dẫn đọc như sau: "Khi anh em ở chung cùng nhau và một người của chúng chết đi mà không con, vợ của người chết sẽ không được thuộc về chồng khác ngoài nhà. Một anh em của chồng sẽ nhập phòng với nó và lấy nó làm vợ và giữ nghĩa anh em chồng với nó. Và con trai đầu lòng sinh ra sẽ lưu danh người anh em đã chết. Và như vậy tên nó sẽ không bị xoá khỏi Ít-ra-en" (Đnl 25,5-6). Khi trích dẫn, nhóm Xađốc đã nhân số anh em ruột buộc phải lần lượt lấy người vợ goá đó, lên tới bảy người! Như vậy họ có ý bó buộc Đức Giêsu phải từ chối tin vào sự sống lại để tránh tình trạng vô luân một vợ bảy chồng!

Đụng tới chính mục đích của hành trình

Dĩ nhiên nhóm Xađốc đã vô tình đụng tới chính mục đích của hành trình lên Giêrusalem của Đức Giêsu. Người lên Giêrusalem không phải chỉ để chết nhưng để được "rước lên trời" (Lc 9,51). Trong ba lần loan báo về cuộc thương khó, hai lần Đức Giêsu nói rất rõ Người sẽ bị giết nhưng ngày thứ ba Người sẽ chỗi dậy (Lc 9,22) và Người sẽ sống lại (Lc 18,33).

Luca cũng cho thấy đối diện với sự chết và sự sống lại được loan báo, các môn đệ không những không hiểu mà còn sợ không dám hỏi về lời đó (Lc 9,45) mặc dầu trong số môn đệ, ba ông đã được thấy Đức Giêsu hiển dung và nghe thấy tiếng Thiên Chúa nói từ đám mây rằng: "Đây là Con Ta, Người được Ta tuyển chọn, hãy vâng nghe lời Người" (Lc 9,35). Cả trường hợp sau khi chết ba ngày và Đức Giêsu đã hiện ra với các phụ nữ nhưng các môn đệ vẫn không tin. Một số môn đệ còn thất vọng bỏ Giêrusalem về quê (Lc 24,13-32). Chính Đức Giêsu phục sinh đã phải thân hành hiện đến ban cho các ông ơn để nhận biết Người đã phục sinh (Lc 24,31-32,34,36-43,44-49).

Thực ra phải chờ tới ngày lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống, Đức Giêsu Phục Sinh mới thực sự hoàn thành cuộc vượt qua của Người như xưa giao ước Xi-nai đã hoàn tất cuộc vượt qua của dân Ít-ra-en và làm cho dân ấy trở nên dân riêng của Thiên Chúa. Người hoàn thành cuộc Vượt Qua ấy nhờ Chúa Thánh Thần là Đấng quy tụ dân mới của Thiên Chúa và ban cho họ những đặc sủng để làm chứng cho Đức Giêsu phục sinh là Đấng Cứu Độ mọi người.

Bật lên vài tia sáng khi chờ đợi

Quả thật nhóm Xađốc vô tình đã nêu vấn đề hết sức quan trọng đối với Đức Giêsu, đó là sự sống lại. Vấn đề ấy sẽ được Người trả lời đầy đủ bằng chính sự chết và sự sống lại của Người trong quyền năng của Chúa Thánh Thần. Trong khi chờ đợi, Đức Giêsu chỉ bật lên vài tia sáng giúp ta khỏi lạc đường mà thôi.

+ Một là lập trường của phe Xa-đốc đối với sự sống lại dựa trên cơ sở sai lầm. Họ cần loại bò ý nghĩ về sự sống lại như việc phục hồi điều kiện thể lý của người quá cố. Đúng hơn, họ phải quan niệm tình trạng của người được Chúa cho sống lại sẽ giống như các thiên thần (c.36) nên không còn cưới vợ lấy chồng nữa (c.35).

+ Hai là phải cẩn thận đọc lại Kinh Thánh. Đức Giêsu trích dẫn sách Xuất Hành 3,6 để nói rằng "Thiên Chúa của Tổ phụ Áp-ra-ham, Thiên Chúa của Tổ phụ I-xa-ác, Thiên Chúa của Tổ phụ Gia-cóp…" có nghĩa là Thiên Chúa của kẻ sống (c.38). Người Do Thái vẫn tin rằng thân xác cần cho sự sống và hạnh phúc của con người. Vậy nói tới sự sống mà các Tổ phụ Do Thái sở hữu sau khi các vị ấy qua đời và trước khi các vị ấy sống lại, thì hiểu rằng sự sống ấy là do sự kết hợp mật thiết của các vị ấy với Thiên Chúa toàn năng. Cho nên đối với Thiên Chúa, các vị ấy "đều đang sống" hay các vị ấy đều "sống nhờ Thiên Chúa" (c.38): Cả hai cách dịch đều quy về sự toàn năng của Thiên Chúa là cơ sở của sự sống của những người đã chết.

+ Cũng sự toàn năng đó của Thiên Chúa sẽ làm cho Đức Giêsu sống lại thì cũng sẽ làm cho những ai được Thần Khí của Đức Giêsu cư ngụ sống lại với Người (Rm 8,11; 1Co 6,14; 2Co 4,14).

Quả thật, còn phải chờ cho cuộc hành trình lên Giêrusalem của Đức Giêsu đạt tới đích là "Người được rước lên trời" (Lc 9,51), toàn bộ mạc khải về sự sống lại của loài người mới được sáng tỏ nơi Đức Giêsu. Khi ấy tông đồ Phaolô mới có thể khẳng định như trên.

Trong khi chờ đợi, vấn đề kẻ chết sống lại do nhóm Xa-đốc nêu lên chưa được nêu đúng lúc. Ta hãy còn như ở dưới hầm nơi chú lính Đức mới giết người lính Pháp rồi chợt nhìn thấy người ấy dưới ánh sáng mới trong cuốn tiểu thuyết Mặt Trận Phía Tây Hoàn Toàn Yên Tĩnh. Chính Đức Giêsu phục sinh bước ra khỏi mồ chôn Người, mới cho ta thấy trọn vẹn sự thật về loài người được cứu.

Một số câu hỏi gợi ý

1. Bạn nghĩ gì về cách nhóm Xa-đốc nêu vấn đề về sự sống lại như bài Tin Mừng hôm nay cho biết: Cách ấy xem ra khó hiểu? Xem ra lỗi thời? Vẫn có thể gợi ý để bạn suy nghĩ về chính bản thân bạn sau khi chết? Bạn có ý kiến khác?

2. Bạn nghĩ gì về cách Đức Giêsu trả lời nhóm Xa-đốc liên quan tới sự sống lại:

+ "Con cái đời này cưới vợ lấy chồng chứ những ai được xét là đáng hưởng phúc đời sau và sống lại từ cõi chết, thì không cưới vợ cũng chẳng lấy chồng. Vì được ngang hàng với các thiên thần" (cc.34-35)?

+ "Người không phải là Thiên Chúa của kẻ chết, nhưng là Thiên Chúa của kẻ sống" (c.38)?

Đã đọc: 744