Phêrô Nguyễn Bá TUẦN, sinh năm 1766 tại Ngọc Ðồng, Hưng Yên, Linh Mục, chết rũ tù ngày 15-7-1838 tại Nam Ðịnh dưới đời vua Minh Mạng, phong Chân Phúc ngày 27-5-1900 do Ðức Lêô XIII, kính ngày 15-7.

Một sử gia đã nói về người Việt Nam: "Người An Nam thường thường rất yếu đuối và hay xiêu lòng". Khi nói câu này, ông đã đương nhiên phỏng đoán người Việt chúng ta một cách quá hồ đồ. Trái lại lịch sử Công Giáo đã minh chứng một cách rất hùng hồn về gương kiên trì và anh dũng của người Việt nói chung và các anh hùng tử đạo nói riêng.

Ðọc tiểu sử của Thánh Phêrô Tuần, linh mục tử đạo, chúng ta thấy cuộc đời của ngài đã minh chứng một cách rất hùng hồn.

Linh mục Phêrô Tuần sinh khoảng năm 1766 tại làng Ngọc Ðường thuộc tỉnh Hưng An. Làng Ngọc Ðường cũng như bao nhiêu làng khác, nằm gọn ghẽ giữa một đồng lúa bao la bát ngát. Làng gồm chừng hai chục mái nhà lá thấp lô nhô sau những hàng dừa nước nặng trĩu xâu quả. Khi chiều đến, những cậu bé lững thững dắt trâu về trong khói lam chiều đang vương tỏa, quyện trên những mái tranh vàng đậm, đã ngả màu đen theo thời gian mưa nắng. Thôn làng tuy đẹp và an bình như thế đó nhưng cậu Tuần đã vội vàng giã từ để dâng mình cho Chúa trong tiểu chủng viện lúc mới 13 tuổi. Trong chủng viện cậu hăm hở làm việc. Cậu lo phận sự rất chu đáo. Vì cậu rất thông minh nên các thầy giáo khuyên cậu theo học giáo lý Công Giáo và chữ Tàu. Các ngài cũng khuyến khích cậu theo đuổi Ðại Học. Khi cậu mới bắt đầu ghi học La Tinh thì xảy tới thời kỳ cấm đạo gay gắt của vua Cảnh Thịnh. Sự thể bắt buộc cậu phải gián đoạn việc học. Cậu quyết định xin theo Cha J. Gatileppa để giúp đỡ giáo dân, và giúp linh mục trốn tránh lính. Sau một thời gian ngắn, Gia Long lên ngôi và sự thanh bình an vui trở lại. Cậu Tuần trở về chủng viện nhỏ bé và chịu chức linh mục năm 1807. Trong ba mươi năm trời, Cha Tuần hăng say làm việc, và làm mọi người vừa lòng.

Khi Minh Mệnh nối ngôi, thời gian cấm đạo trở lại gay gắt hơn xưa. Lúc đó Cha Tuần đang coi sở Lạc Môn. Khi ngài nghe Cha J. Fenandez đang tìm cách lẩn trốn mà không có ai dám chứa chấp, ngài dùng mọi biện pháp để lay chuyển giáo dân nương tay cứu giúp vị thừa sai và chính Cha Tuần đích thân hộ vệ Cha Fernandez. Khi làm việc đó đương nhiên Cha Tuần biết số phận của mình. Thình lình có tin lính nhà vua đang đến gần, các ngài lẩn trốn ngay tại làng Kim Sơn. Nhưng công việc quá khẩn cấp, các ngài đành phải lẩn núp trong bãi đồng lầy. Sau cùng qua sự can thiệp của một linh mục địa phương, các ngài được sự chấp thuận nương trú trong nhà một người ngoại. Nhưng cuối cùng, chính tên này đã bội phản và tìm nộp ngài. Ngài bị bắt hôm 18-6-1838.

Cha Tuần bị xiềng xích, gông cùm và giải nộp về Ninh Bình. Sau hai ngày, các ngài bị đưa về Nam Ðịnh. Quan tòa điều tra Cha Tuần rất gắt gao về thân thế, sự nghiệp, cũng như những liên hệ với các giáo sĩ ngoại quốc. Ðiều làm cho ngài hân hoan chấp nhận là thiên chức linh mục, còn ngoài ra ngài giữ yên lặng về những vấn đề khác.

Lính vua cố gắng thuyết phục ngài quá khóa: "Ông đã già rồi, và lại yếu nữa, ông sẽ không thể chịu nổi những cực hình, thôi hãy chà đạp thánh giá đi, rồi vua sẽ tha chết cho ông".

Cha Tuần trả lời: "Ông nói đúng, vì tôi đã già rồi và rất yếu đuối, nhưng nếu Chúa cho tôi sức mạnh thì tôi sẽ chịu khổ được. Tôi sẽ chẳng bao giờ chịu quá khóa".

Trong khi một người Công Giáo khác đã bị xiêu lòng và đã bước qua thập giá. Lính thấy vậy lấy gương đó khuyên Cha Tuần. Ngài khẳng khái đáp lại: "Tôi chắc chắn sẽ không bao giờ bước qua thập giá. Tôi chỉ ao ước một ngày nào đó, tôi có thể giương đầu cho lý hình chém để lấy máu đào minh chứng Ðạo Thiên Chúa là Ðạo Thật. Kẻ bỏ đạo không phải là gương cho tôi, trái lại tôi quyết noi gương hai Giám Mục là những vị tôi rất hâm mộ và vì thế quyết theo cho tới cùng".

Khi đó, lý hình tìm đủ cách để hành khổ ngài nhưng cuối cùng cũng không thể lay chuyển được. Ông Khấn, một người làm chứng đã thề nghe thấy lính nói với nhau: "Ông đó đã không chà đạp thánh giá hôm qua mặc dầu ông bị tra tấn dã man. Người ta có thể tưởng rằng người như ông này có thể dễ bị thuyết phục chăng? Nếu thế tại sao người ta còn đòi ông làm điều đó".

Ngày 23-6 các quan làm án đệ vào kinh, ngày 16-7 vua phê án.

Sau bao nhiêu cám dỗ và thử thách, Cha Tuần vẫn không bị lung lay. Sau cùng lệnh vua đòi xử trảm. Nhưng lệnh vua chưa kịp ban ra, thì Cha Tuần đã chết rũ tù ngày 15-7-1838.

Nguồn tin chính xác cho biết một lính vua, sau khi thấy Cha Tuần bị đeo gông cùm, khổ sở quá, tên đó gọi một bà đạo đức tới để chăm sóc ngài. Bà này đã đút tiền cho lính canh mới có thể vào ngục. Bà rất đau đớn khi thấy Cha Tuần bị gông cùm làm lở loét thối tha, bà không biết phải làm sao. Bà liền lấy đất để rải trên chỗ da thịt bị cọ xát của cha.

Khi nghe tin cha đã chết rũ tù, dân chúng xin phép quan tòa để lấy xác và đem về mai táng gần hai Giám Mục Delgado và Hernares.

Đã đọc: 695