THÁNH CÊCILIA
ĐỒNG TRINH TỬ ĐẠO

Thánh Cêcilia là một trong những trinh nữ tử đạo được sùng mộ nhất vào những thế kỷ đầu của Giáo hội Rôma. Lòng sùng mộ thái quá ấy đã khiến nhiều tác giả bịa đặt ra nhiều tiểu tiết ly kỳ về đời sống của ngài và cả cái chết tử đạo của ngài.

Người ta được biết thánh Cêcilia thuộc dòng dõi quí tộc và là một thiếu nữ rất đạo đức. Ngài quyết giữ mình đồng trinh để tận hiến cho Chúa. Nhưng để đạt được ý nguyện đó, ngài đã phải chiến đấu cam go, đồng thời với sự can thiệp của Thiên Chúa mới bảo toàn được trinh khiết. Vì thế, những dòng tiểu sử về đời sống thánh nữ Cêcilia một phần lớn đã xoay quanh câu truyện tình duyên ly kỳ của ngài.

Số là Valêrianô, một thanh niên tuấn tú con nhà quý phái, đã đính hôn với Cêcilia và định ngày làm lễ thành hôn. Phần trinh nữ Cêcilia, vì sợ phật ý cha mẹ và vị hôn phu, nàng chưa thể tỏ ra cho các vị biết rằng: mình chỉ yêu mến một mình Chúa Giêsu. Đến ngày hôn lễ, trong tiếng đàn phong cầm êm ái, Cêcilia chỉ biết cầu nguyện với Thiên Chúa: "Xin cho hồn xác con được sự trinh khiết để con khỏi bẽ bàng" (Thánh vịnh 118).

Trinh nữ ăn chay ba ngày liền và nguyện cầu xin Chúa các thiên thần, các thánh tông đồ và toàn thể các thánh, xin các ngài gìn giữ, bảo hộ đức trinh khiết của mình.

Đêm đến, khi chỉ có mình với Valêrianô ở trong phòng, nàng ngỏ ý muốn nói với chàng một điều bí mật, nhưng yêu cầu chàng phải thực hiện điều chàng có nhiệm vụ phải thi hành. Valêrianô trả lời rằng chàng không cần biết điều bí mật đó. Cêcilia liền nói: "Có một vị thiên thần của Thiên Chúa yêu mến em, chính người đã bảo vệ em rất cẩn thận nếu người thấy anh đến gặp em với tình yêu nhơ bẩn, tức khắc người sẽ giận dữ đuổi anh đi và anh sẽ mất hết vẻ đẹp của tuổi thanh xuân. Trái lại, nếu thiên thần thấy anh yêu em bằng mối tình chân thành trong trắng và gìn giữ em nguyên vẹn, người sẽ yêu mến anh như em".

Valêrianô nói: "Nếu em muốn anh tin lời em nói, em hãy cho anh xem mặt thiên thần của em; nếu anh thấy có bằng chứng đáng tin đó là thiên thần của Chúa, anh sẽ thi hành điều em yêu cầu. Nhưng nếu em yêu một người khác, anh sẽ chém luôn cả em và người ấy". Cêcilia hứa cho Valêrianô xem thấy thiên thần, sau khi chàng chịu phép rửa tội. Valêrianô bằng lòng theo đạo và hỏi xem chịu phép rửa tội với ai, Cêcilia trả lời: "Anh hãy đi đến đường Appoa, tới dặm thứ ba, thấy những người nghèo khó ngồi ăn xin bên đường, anh bảo họ rằng: em nhờ họ dẫn anh đến gặp Đức Ubanô, Ngài sẽ rửa tội cho anh, mặc cho anh áo trắng tinh và anh sẽ mặc áo trở lại phòng em, rồi anh sẽ xem thấy thiên thần".

Valêrianô nghe lời, tìm đến Đức Ubanô là người đã công khai xưng đức tin hai lần và hiện đang lẩn tránh nơi nghĩa trang. Valêrianô gặp ngài, trình bày mọi việc Cêcilia đã làm. Đức Ubanô cảm động và vui mừng, ngài quỳ xuống tạ ơn Chúa: "Lạy Chúa Giêsu Kitô, Chúa đã gieo những ước vọng trong sạch, xin hãy nhận lấy hoa quả do hạt giống Chúa đã gieo trong tâm hồn Cêcilia. Lạy Chúa, Đấng chăn chiên nhân lành, Cêcilia tôi tá Chúa đã trung thành và kiên nhẫn phụng sự Chúa, nàng đã làm cho Valêrianô hung hăng như sư tử trở nên chiên hiền lành".

Đức Ubanô đang cầu nguyện cho Valêrianô thì bỗng một ông lão đến, mặc áo trắng như tuyết, tay cầm một bảng chữ vàng. Valêrianô sợ hãi ngã xuống đất. Ông lão nâng chàng dậy và truyền đọc bảng chữ sau đây trên tay ông: "Một Thiên Chúa độc nhất, một đức tin, một phép rửa tội, Thiên Chúa độc nhất là Cha của mọi loài. Người ở trên trời và ở trong chúng ta tất cả" (cf. Eph 3, 59). Sau đó ông lão hỏi xem Valêrianô có tin những điều đó không. Valêrianô trả lời quả quyết: "Thật trên đời này không có gì chân thật hơn!". Ông lão biến mất, Đức Ubanô làm phép rửa tội rồi bảo Valêrianô trở lại với Cêcilia.

Valêrianô trở về thấy Cêcilia đang cầu nguyện trong phòng, bên cạnh có hai thiên thần cầm hai triều thiên, một kết bằng hoa hồng, triều thiên kia bằng hoa huệ. Thiên thần đưa cho Cêcilia một, còn một đưa cho Valêrianô và bảo hai người rằng: Chỉ có ai biết quí trọng đức khiết trinh mới được trông thấy hai triều thiên ấy. Thiên thần hỏi Valêrianô có ước muốn điều gì không. Valêrianô xin cho Tiburciô anh mình trở lại đạo, và thiên thần hứa Tiburciô sẽ được ơn ấy.

Mấy ngày sau, Tiburciô đến chào chị dâu, người ngửi thấy hương hoa huệ và hoa hồng rất kỳ lạ. Valêrianô bảo em đó là do hai triều thiên Chúa ban cho. Nếu Tiburciô muốn xem thấy triều thiên ấy, phải chịu phép rửa tội đã. Trong khi Tiburciô còn đang ngơ ngẩn không hiểu gì thì Cêcilia đỡ lời, giải thích cho em biết các tượng thần ngoại giáo là những vật vô tri giác vì không có quyền phép gì. Tiburciô nghe Cêcilia giảng giải, lĩnh hội được chân lý và tán thành: "Quả thật, chỉ có con vật mới không tin những điều chị vừa nói".

Cêcilia bảo Tiburciô theo Valêrianô đi chịu phép rửa tội. Nhưng khi nghe Cêcilia nói phải gặp Đức Ubanô, Tiburciô hoảng sợ hỏi: "Có phải là người mà tín đồ công giáo gọi là Đức Giáo Hoàng không? Tôi nghe rằng người đã bị kết án hai lần và nay đang trốn tránh. Nếu người ta bắt được ngài, họ sẽ thiêu sống ngài và cả chúng ta nữa. Chúng ta đi tìm Thiên Chúa trên trời để bị lửa thiêu đốt ở dưới đất ư ?".

Cêcilia trả lời: "Phải, nếu chỉ có một sự sống đời này, chúng ta có lý do để sợ mất nó, nhưng còn có một sự sống cao quí hơn, chúng ta sẽ chiếm được khi chúng ta để mất sự sống đời này".

- "Thế ra còn có một sự sống khác nữa sao? Tôi chưa hề được nghe ai nói tới".

Cêcilia trình bày giá trị của sự sống đời sau và cũng nêu ra những điều bất hạnh của cuộc đời trần gian. Rồi để trả lời các thắc mắc đó của Tiburciô, Cêcilia giải nghĩa mầu nhiệm Chúa Ba Ngôi, Ngôi Hai Làm Người, cuộc đời Chúa Giêsu và mầu nhiệm Phục sinh của Người. Kết luận, Cêcilia đối chiếu hạnh phúc thiên đàng của người kitô giáo với hình phạt của người tội lỗi phải chịu. Tiburciô tin theo và được dẫn tới gặp Đức Ubanô, Tiburciô chịu phép rửa tội rồi ở lại bảy ngày để học thêm giáo lý. Từ đó Tiburciô được xem thấy thiên thần của Thiên Chúa mỗi ngày và được mọi ơn như sở nguyện.

Từ đó Valêrianô và Tiburciô từ khước mọi lạc thú trần gian để chỉ chuyên lo phụng sự Thiên Chúa và anh em đồng loại. Khi các kitô hữu chết vì đạo, bị cấm không được chôn cất, Tiburciô và Valêrianô liền lo việc lấy trộm xác đem chôn cất. Ít lâu sau, công việc tới tai chính quyền, hai người bị bắt phải tế thần, họ từ chối nên bị phạt đánh đòn và bị xử tử, nếu họ từ chối tế thần. Maximô thấy hai người còn trẻ tuổi nên rất thương tiếc, nhưng cũng rất ngạc nhiên khi thấy hai người lại vui vẻ đi chịu chết vì đạo. Vì thế, khi nghe hai người giải thích về đạo, quan Maximô đã yêu cầu họ dạy giáo lý cho ông. Anh em Valêrianô và Tiburciô bảo đao phủ dẫn hai người về nhà ông.

Tại đây, hai người giảng dạy giáo lý rất rành mạch và sốt sắng, đến nỗi những người có mặt đều xin theo đạo. Đêm hôm sau, Cêcilia mời linh mục đến rửa tội cho cả gia đình Maximô và những người đao phủ.

Hai anh em Valêrianô và Tiburciô bị điệu đi tế thần Jupiter, không chịu dâng hương tế thần nên bị chém đầu. Trong khi đó Maximô cùng nhiều người khác được ơn lạ nhìn thấy thiên thần đến đón linh hồn các thánh tử đạo, nên họ tin và theo đạo. Quan trên là Anmakiô nghe tin Maximô đã theo đạo, liền truyền đánh đòn Maximô đến chết. Thánh nữ Cêcilia đem xác Maximô an táng gần mồ Valêrianô và Tiburciô.

Sau đó đến lượt thánh Cêcilia bị bắt và bị án tử hình.

Thánh nữ bị bắt vì là vợ của Valêrianô, bị ép buộc dâng hương tế thần, thánh nữ trả lời rằng mình muốn chết vì đạo. Nhiều người hâm mộ sắc đẹp của thánh nữ tỏ lòng tiếc xót. Cêcilia lợi dụng cơ hội thuận tiện ấy giảng giải cho họ biết Thiên Chúa sẽ thưởng gấp trăm cho tôi tá Chúa. Giảng giải xong, thánh nữ đứng trên bệ đá cao hỏi họ:

"Các ông bà có tin điều tôi nói không?". Tất cả đồng thánh đáp: "Chúng tôi tin Chúa Giêsu Con Thiên Chúa là Thiên Chúa chân thật. Chỉ Người mới có một tôi tá xứng đáng như cô". Đức Giáo Hoàng Ubanô đến rửa tội cho họ chừng 400 người, họ đủ mọi giới.

Mấy hôm sau quan Anmakiô truyền đem Cêcilia đến, ông hỏi: Tên cô là gì?

- Tên tôi là Cêcilia.

- Cô theo đạo nào ?

- Ngài hỏi lạ quá, ngài hỏi một câu mà tôi phải thưa hai câu ?

- Sao cô trả lời thế, ai dạy cô ?

- Thưa đức tin và lương tâm.

- À, cô không biết oai quyền của ta sao ?

- Chính ngài không biết oai quyền của ngài, nếu ngài hỏi tôi, tôi sẽ bảo cho biết.

- Cô biết gì hãy nói nghe thử?

- Tất cả oai quyền của con người giống như một quả bóng, chỉ cần một mũi kim cũng đủ cho nó mềm xẹp xuống.

- Kìa, cô thoá mạ tôi đấy à?

- Thưa ngài chỉ nói láo mới là thoá mạ. Vậy xin ngài cho tôi biết tôi đã nói láo ở chỗ nào ?

Anmakiô bắt thánh nữ bỏ đạo hoặc tế thần.

Thánh nữ chê bai tượng thần, nhấn mạnh đến vật vô dụng của các thần, khuyên người ta đem các tượng đó nung vôi cho có ích lợi hơn. Anmakiô tức giận, truyền đưa Cêcilia đi xử tử. Lý hình lấy gươm chém thánh nữ một nhát vào cổ rồi để ngài chết dần.

Những người tân tòng lấy áo thấm máu của thánh nữ. Trong khi đó thánh nữ cố gắng khuyên họ bền vững với đức tin. Ngài chia của cải cho họ và giao phó họ cho Đức Ubanô. Thánh nữ cũng xin dâng nhà mình cho Đức Ubanô để ngài dùng làm nhà thờ.

Đức Ubanô và các phó tế đợi đến đêm đem xác thánh nữ về chôn giữa các đấng Giám mục tử đạo, và tái thiết nhà thánh nữ thành nhà thờ như lời ngài xin.

Năm 1599, người ta mở mộ ngài và thấy thi thể ngài còn toàn vẹn như vừa mới chết.

Từ thời trung cổ thánh nữ Cêcilia được tôn kính như bổn mạng của các giới nhạc sĩ. Họa sĩ Raphael cũng lại căn cứ vào đó mà sáng tác một họa phẩm với đề tài: "Cêcilia, nữ nhạc sĩ thiên thần".

Hằng năm, Giáo hội mừng lễ kính thánh Cêcilia vào ngày 22 tháng 11.

--------------------------------------------

Mặc dù Thánh Cecilia là vị tử đạo thời danh trong Giáo Hội Rôma, những câu chuyện quen thuộc về thánh nữ thì không thấy ghi chép trong văn bản chính thức. Vào thời tiên khởi cũng không thấy dấu vết của sự tôn kính ngài. Chỉ có một mảnh đá thời thế kỷ thứ tư có ghi khắc tên của một nhà thờ mang tên thánh nữ, và ngày lễ kính được cử hành vào khoảng năm 545.

Theo truyền thuyết, Cecilia là một thiếu nữ Kitô Giáo của giai cấp quyền quý kết hôn với một người La Mã tên là Valerian. Cecilia mặc áo nhặm, ăn chay, và thường cầu khẩn các thánh, các thiên thần, các trinh nữ xin họ gìn giữ sự trinh tiết của ngài. Và thánh nữ nói với đức lang quân, "Em sẽ tiết lộ cho anh một sự thật, nhưng anh phải hứa đừng nói với ai." Và khi ông hứa, ngài nói: "Có một thiên thần luôn trông chừng em, và gìn giữ em khỏi bị ai đụng chạm đến." Ông nói, "Em yêu dấu, nếu đó là sự thật, hãy cho anh thấy vị thiên thần ấy," và ngài trả lời, "Anh chỉ có thể thấy nếu anh tin vào Thiên Chúa, và được rửa tội."

Ngài gửi đức lang quân đến gặp Thánh Giáo Hoàng Urbanô để được rửa tội; và khi ông trở về nhà, ông thấy Cecilia đang cầu nguyện trong phòng, và cạnh đó là một thiên thần với đôi cánh rực lửa, tay cầm hai triều thiên bằng hoa hồng và hoa huệ đặt trên đầu của hai người, và biến đi. Sau đó, Tibertius, người em của Valerian, bước vào phòng và ông ngạc nhiên khi ngửi thấy mùi hoa nồng nàn cũng như vẻ mỹ miều của các bông hoa.

Khi ông này được kể cho biết các chi tiết của câu chuyện, ông cũng muốn được rửa tội. Sau đó, cả hai anh em ông tận tụy hy sinh chôn cất các vị tử đạo mà thời ấy xảy ra hàng ngày, dưới quyền tổng trấn Turcius Almachius. [Không có tổng trấn nào mang tên này cả]. Họ bị bắt và bị đưa ra trước quan tổng trấn, và khi họ từ chối thờ cúng các tà thần họ đã bị chém đầu.

Trong khi đó, Thánh Cecilia, qua lời rao giảng ngài đã đưa bốn trăm người trở lại đạo và được Ðức Giáo Hoàng Urbanô rửa tội. Sau đó thánh nữ bị bắt, và bị xử tử bằng cách trấn nước cho đến chết. Ngài bị dìm trong bồn nước một ngày một đêm, sau đó quan cho nổi lửa đun sôi bồn nước, nhưng thánh nữ không hề hấn gì. Khi tổng trấn Almachius nghe biết điều này, ông sai người đến chặt đầu thánh nữ ngay trong bồn nước. Lý hình chém đến ba lần mà đầu thánh nữ vẫn chưa đứt. Hắn để mặc cho máu tuôn đổ. Ðám đông đổ xô đến để thấm máu trong khi ngài vẫn rao giảng cho họ. Ba ngày sau, ngài trút hơi thở cuối cùng, và được Ðức Giáo Hoàng Urbanô và các phó tế chôn cất.

Vào thời Phục Hưng, người ta thường vẽ ngài với đàn vĩ cầm và phong cầm nhỏ.

Lời Bàn
Như bất cứ Kitô Hữu tốt lành nào khác, Thánh Cecilia dùng miệng lưỡi để ca ngợi Thiên Chúa với tất cả tấm lòng. Ngài tiêu biểu cho sự tin tưởng của Giáo Hội rằng thánh nhạc là một phần căn bản trong phụng vụ, có giá trị lớn lao hơn bất cứ nghệ thuật nào khác. Trong thời đại hỗn độn của âm nhạc ngày nay, có lẽ chúng ta cần đọc lại những lời của Công Ðồng Vatican II dưới đây.

Lời Trích
"Hành động phụng vụ thêm cao quý khi các nghi thức thánh được âm nhạc trang trọng hóa, với sự phụ giúp của các thừa tác viên chức thánh và sự tham dự của giáo đoàn... Phải luôn luôn khuyến khích các ca đoàn, nhưng các giám mục và cha sở phải để ý rằng, bất cứ lúc nào phụng vụ được cử hành với thánh nhạc, toàn thể giáo đoàn phải có thể góp phần tham dự cách tích cực vì đó là quyền lợi của họ... Bình ca phải có vị trí xứng đáng trong các nghi lễ, so với các loại nhạc khác. Nhưng điều đó không có nghĩa gạt bỏ các loại thánh nhạc khác, nhất là loại đa âm điệu... Thánh ca dành cho giáo dân phải khéo léo chọn lựa, để trong việc phụng tự và nghi lễ, họ có thể cùng góp tiếng hát" (Sắc Lệnh Về Phụng Vụ, 112-118).

Đã đọc: 716