Tôma KHUÔNG, sinh năm 1780 tại Nam Hào, Hưng Yên, Linh Mục, Dòng Ða Minh, xử trảm ngày 30-01-1860 tại Hưng Yên dưới đời vua Tự Ðức, phong Chân Phúc ngày 29-4-1951 do Ðức Piô XII, kính ngày 30-01.

Chính Cha Toma Khuông đã viết lại những lời khai đầy can đảm của ngài trước mặt các quan như sau: "Tôi nay đã ngoài 80 tuổi. Tôi là một linh mục Công Giáo và hằng trung thành tuân giữ các giới luật và giảng dậy cho người khác tuân giữ. Nếu bây giờ vì tham sống mà cung khai tên giáo dân và đạp ảnh chối đạo thì làm sao tôi còn xứng đáng với chức vụ và còn mặt mũi nào nhìn người khác nữa. Vì thế tôi thà chịu chết ngàn lần mà không than trách ai. Tôi xin được đổ máu ra vì đạo thánh, lấy cái chết đáp lại cái chết, lấy tình yêu đáp lại tình yêu của Thiên Chúa chủ tể trời đất, đã chịu chết để cứu chuộc nhân loại. Ðó là nguyện ước của chúng tôi". Cha Tôma Khuông đã trả lời thay cho ba người tín hữu khác cũng bị điệu ra trước tòa án.

Thư tường thuật về cuộc xưng đạo của cha đã được Thánh Giám Mục Berrio Ochoa viết lại trong thư ngày 29-5-1860. Theo thư này Cha Toma Khuông bị bắt ngày 29-12-1859 tại Cao Xá. Cha Khuông rất nổi tiếng nơi các thừa sai, vì ngài là con của một vị quan trong tỉnh, bị bắt nhiều lần nhưng sau đó vẫn được trả tự do. Tuy nhiên vì tiếng đồn lan rộng nên cha không còn dám đi lại tự do nữa và muốn trốn sang một nơi khác. Cha cùng với chú giúp việc tên Ninh đi ra khỏi thành tìm cha để xưng tội. Nhưng khi đến cầu thì trên cầu có đặt tượng thánh giá nên cha dừng lại không muốn đi nữa. Lúc ấy có người báo cho quan lãnh binh đến bắt. Cha bị đối xử tàn tệ và bị dẫn giải về cho quan tuần phủ.

Ngày 5-1-1860 Cha Khuông, Cha Hưởng và ba giáo dân bị đưa ra tòa tra hỏi và ép buộc chối đạo. Cha Khuông đã thầm thĩ kêu xin Chúa Thánh Thần thanh luyện miệng lưỡi như đã thanh luyện tiên tri Isaia để có thể nói thưa đúng luật pháp mà không làm tổn thương đến đạo, hay xúc phạm đến Chúa điều gì. Quan án hỏi: "Bây giờ người Châu Âu đang bị nghi kỵ và chán ghét, các ngươi có cách nào làm cho họ từ bỏ ý định và rút lui về nước không thì hãy nói cho nghe?"

Cha Khuông đã trả lời: "Xin kính chúc đại quan sống lâu trăm tuổi, chúng tôi đã lâu ngày trốn tránh xa nhà chung, nay quan hỏi đến, chúng tôi biết gì thì thưa vậy. Chúng tôi không biết vì mục đích nào người Châu Âu đến và họ làm những gì, làm sao thuyết phục được họ?"

Quan lại hỏi: "Người Châu Âu đến nước này vì người công giáo đã yêu cầu, vậy họ cũng có thể xin người Âu Châu rút lui".

Cha Khuông đáp: "Ðiều người ta đồn đại đúng hay sai không thể xét được, điều chắc chắn là trong những người công giáo không có ai đi cầu cứu người Châu Âu đến cả, vì vậy không có ai trong chúng tôi có thể thuyết phục được họ lui quân".

- "Ngươi dùng lời lẽ hàm hồ, hay nói rõ tại sao lại có chiến tranh?"

- "Ðạo chúng tôi truyền buộc các tín hữu phải giữ trọn lề luật trong đạo đồng thời phải trung thành với vua, hiếu thảo với cha mẹ và phải cầu nguyện luôn cùng Thiên Chúa cho quốc gia được hưng thịnh. Nếu người nào lỗi phạm thì mắc tội trọng. Chắc chắn không người tín hữu nào dám xin người Châu Âu đến gây việc chiến tranh".

- "Hãy nói cho thật và rõ ràng là các tín hữu muốn sống thì đạp ảnh đi rồi được tự do về nhà".

Trước lời khuyến dụ này Cha Khuông đã long trọng tuyên xưng lòng trung thành với đạo cho đến cùng như đã trích ở trên. Chính những lời tuyên xưng dũng cảm ấy đã khiến các ngài lãnh nhận bản án tử hình và giam ngục chờ ngày hành quyết lãnh triều thiên tử đạo.

Trong nhà giam, các anh hùng đức tin Công Giáo đọc kinh chung với nhau và ban bí tích giải tội. Các ngài còn khuyến khích nhau can trường giữ đức tin đến cùng. Ngày 30-1-1860 Cha Khuông được báo tin giờ hành quyết đã tới. Cha hiên ngang cầm thánh giá ở tay cùng với chú Ðaminh Nghĩa ra pháp trường. Vì tuổi già và xích nặng Cha Khuông đi rất chậm nhưng nét mặt hân hoan vui mừng, miệng đọc to các kinh bằng tiếng Latinh. Tới nơi xử, trông thấy bản gỗ ghi hai chữ tà đạo, ngài đã yêu cầu bôi đi. Người lính thưa: "Chúng tôi rất muốn chiều theo ý ngài, nhưng chúng tôi phải tuân lệnh vua. Xin ngài đưa đầu ra để chúng tôi chém một lát là xong".

Đã đọc: 617