Ghế tựa cuộc đời

Cha suốt ngày buôn bán ngoài chợ chẳng lo đến việc nhà. Không biết tự bao giờ thói đam mê cờ bạc đã ngấm vào máu thịt ông, gặm nhấm mòn mỏi cuộc sống gia đình tôi. Rồi ngày đó cũng đến: chiếc đầu máy may - tài sản giá trị nhất còn lại trong gia đình, cũng theo cha vào sòng bạc. Kinh tế gia đình kiệt quệ. Thất vọng về cha, mẹ già đi trông thấy, còn cha thì chán nản theo đám bạn chạy tan tác khi miền Nam giải phóng. Cuộc sống của anh em tôi lúc bấy giờ như ngọn đèn trước gió.

Không khoanh tay đứng nhìn, mẹ bắt đầu cuộc sống mới bằng cách làm thuê cho người cô ruột của tôi. Cuộc sống tủi nhục của mẹ cũng bắt đầu từ đây. Cô tôi bán cá khô ngoài chợ, bà hành mẹ tôi như một người đi ở. Nhiều buổi trưa mang cơm cho mẹ, dưới cái nắng chói chang như đổ lửa, nhìn mẹ vừa ăn cơm vừa phơi cá, tâm hồn non trẻ của tôi lúc ấy không còn khái niệm về ấm no.

Không thể trông chờ vào lòng tốt của cô, mẹ chuyển sang làm việc khác. Mấy cô hàng cá tươi tốt bụng mỗi người giúp một ít để mẹ có được đôi gánh đi bán cá dạo. Cuộc sống của anh em tôi cũng đổi thay theo từng bước chân mẹ. Từ sáng sớm đến tối mịt, bước chân bà trải đều trên những cung đường thăm thẳm, gánh cá tươi cứ rong ruổi bốn mùa.

Ngày tháng trôi đi, chúng tôi lớn lên theo mái tóc bạc phơ của mẹ...

Một buổi chiều mùa đông. Mẹ về sớm. Em gái mừng ra mặt, giành phần làm tất cả để mẹ lên nhà trên xem tivi, bà cứ hục hặc đòi làm, đôi bàn tay đã quen làm không để không được. Chiều lòng con, bà lên nhà xem ti-vi. Lâu lắm rồi tôi chẳng thấy mẹ xem tivi, ba giờ sáng mẹ đã dậy quảy gánh đi chợ để kịp lấy cá bán đến bảy, tám giờ tối mới về, lúc ấy đêm đã buông quá cửa rồi, cơm nước xong thì giấc ngủ ập đến.

Lên nhà trên, bà ngồi bệt xuống đất như bao đời ngồi bên thúng cá nuôi con. Anh tôi bảo mẹ ngồi lên ghế cho đỡ lạnh, bà rầy: "Bay nhiều chuyện, má ngồi dưới đất quen rồi, mà cũng nhờ ngồi dưới đất thấp hơn người ta mới có thêm đồng thứ mười nuôi con chớ". Anh tôi nói mãi mẹ mới chịu đứng dậy ngồi xuống chiếc ghế tựa bằng cước cũ kỹ. Nằm được một lúc, bà ngồi dậy nói: "Nhà mình có cái ghế nằm thiệt sướng, chắc mua mắc tiền lắm hả con ?"

Anh tôi nói: "Do má không biết đó chớ cái ghế này nhà mình có hơn mười năm rồi mà cho cũng chưa chắc ai lấy". Tôi lặng đi, bao năm rồi mòn mỏi nuôi con, mẹ chưa có một ngày được hưởng niềm sung sướng, chưa một lần mẹ ngả lưng trên chiếc ghế tựa cũ sờn ấy. Mẹ nằm lên ghế ấy sẽ êm hơn, nhưng sâu thẳm trong tâm hồn tôi biết anh em tôi lớn lên nhờ một đồng mẹ ngồi dưới đất.

Bây giờ mẹ đã 72 tuổi nhưng vẫn không chịu nghỉ, gánh cá tươi như định mệnh gắn chặt đôi vai bà. Cái mùi tanh tanh của cá mỗi chiều về như quyện chặt vào một phần cuộc sống gia đình tôi. Sức sống nào đã giúp những người mẹ đến thế ngoài tình thương con vô bờ.

Hôm qua đi dự lễ chúc thọ mẹ của một người bạn, nhìn bà ngồi trên chiếc ghế tựa như ngai vua, tôi thầm ước đến cuối đời mẹ tôi sẽ được một lần ngồi lên ghế ấy.